Potweb: een duurzaam initiatief tegen potworm

Levoplant: innovatie en duurzaamheid in de sierteelt

Levoplant is een toonaangevend bedrijf dat bekend staat om zijn hoogwaardige orchideeën en Cordyline australis. Met een geschiedenis vol innovatie en een sterke focus op duurzaamheid, heeft het bedrijf een echte voortrekkersrol binnen de sector. We spreken met Erwin van Vliet, manager teelt & assortiment bij Levoplant. Hij vertelt over de geschiedenis van Levoplant, de technologische vooruitgang en het duurzame initiatief Potweb.

Erwin van Vliet met prachtige witte tweetakkers.

Van tomatenkwekerij tot orchideeënspecialist

Levoplant begon in 1969 als een tomatenkwekerij, gerund door Leo van der Voort. In de loop der jaren maakte het bedrijf meerdere transformaties door, waaronder de overstap naar potplanten en uiteindelijk orchideeën. Deze verandering was een strategische keuze, ingegeven door de groeiende vraag naar exclusieve planten van hoge kwaliteit.

In de jaren 1990 zette Levoplant een belangrijke stap door de overstap naar gespecialiseerde orchideeënproductie. Dit ging gepaard met een grootschalige verbouwing waarbij tafels, intern transport en een geautomatiseerd afleversysteem geïmplementeerd werden. Er werd goed geluisterd naar de groeiende vraag uit de markt en door de indrukwekkende geautomatiseerde systemen kon Levoplant de markt voorzien van kwalitatief hoogwaardige orchideeën.

De vraag vanuit de markt bleef maar groeien, en ondanks dat meerdere bedrijven overstapten op de Phalaenopsis, ontstond er een vraagoverschot vanuit de markt. Een gevolg hiervan was dat het gebruik van zaailingen toenam, waarbij deze geïmporteerd werden vanuit de hele wereld. Door deze massale import kwamen er ook ongewenste gasten mee. Zo ontstonden de eerste geluiden over potworm, ook wel bekend als Lyprauta cambria.

Levoplant, locatie Herenwerf.

De uitdagingen bij het bestrijden van potworm

De Lyprauta cambria is een mug die eitjes legt in de bark. Dit kunnen er wel tot 250 stuks zijn en het kan zelfs zo zijn dat deze eitjes worden afgeschoten. Uit deze eitjes komen uiteindelijk 2 tot 3 larven die op zoek gaan naar de wortelpuntjes. Aangetrokken door de suikers aan deze puntjes gaan zij zo de gehele pot rond waardoor de wortels niet meer groeien en daaropvolgend ook de plant niet meer. Om de teelt rendabel te houden, moet er gezocht worden naar een oplossing tegen potworm. Potworm is momenteel namelijk de grootste uitdaging voor de productiemogelijkheden van orchideeën.

Na de bekendmaking van het beleid op chemische bestrijdingsmiddelen moest er gekeken worden naar een biologische oplossing. Om te beginnen ontstond het prachtige initiatief om een gewascommissie op te richten. Dit werd gedaan omdat trajecten voor de aanvraag van nieuwe biologische bestrijdingsmiddelen wel 6 tot 8 jaar kunnen duren. Na verschillende testen met natuurlijke middelen, biologische insecten of wormen, bleek de Lyprauta cambria te hardnekkig voor deze bestrijdingswijzen. Reeds bestaande biologische bestrijdingswijzen bleken niet effectief en een nieuwe manier van bestrijden moest worden ontworpen.

“Het is een beetje het kip-ei-verhaal: als ik zorg dat de mug niet bij de bark kan, dan komen er ook geen eitjes en dus geen potworm. Erg simpel, maar goed, hoe ga je dit doen?”, aldus Erwin van Vliet. Hij begon toen met het afgazen van de tafels. Elke tafel werd individueel afgegaasd om zo de mug ver van de planten te houden. Dit bleek te veel nadelen met zich mee te brengen. Je kon niet meer bij de plant, je kon niet scouten, watergeven werd lastiger en je haalde licht weg. Zeker dit laatste was gezien de stijgende energieprijzen genoeg reden om verder te zoeken. In 2016 begon Erwin van Vliet daarom met allerlei soorten dekseltjes potten af te dekken. Gedurende een periode van vijf jaar heeft hij toen hard gewerkt om tot de meest effectieve manier van afdekken te komen. In 2020 kwam vervolgens het vraagstuk hoe dit dan machinaal toegepast zou kunnen worden. Hier is Levoplant in samenwerking met Solvent Engineering, Ter Laak en Opti-flor, begonnen aan het ontwikkelen van Potweb. Zij hebben drie jaar lang met volle inzet gewerkt aan het ontwikkelen van het gehele concept. Uiteindelijk stond in 2023 de eerste machine bij Levoplant om dit proces geautomatiseerd te laten verlopen. Een jaar later, na optimalisatie van de eerste machine, was er een nieuwe variant die volledig machinaal de productie met panty kon laten verlopen.

De volledig geautomatiseerde machine trekt elk potje een panty aan.

Potweb: effectief en duurzaam

Bij Potweb wordt er een “panty” om de kweekpot aangebracht. Deze ondoordringbare barrière voorkomt dat de Lyprauta mug haar eitjes in de bark kan leggen. Aangebracht door een geautomatiseerde machine wordt op productiesnelheid om elke kweekpot een panty aangebracht. Het pantymateriaal is speciaal gemaakt voor Potweb. Panty’s die men normaal voor de kledingindustrie gebruikte, werden aangepast om zo voor de teeltsector effectief te zijn. Dankzij deze barrière is het niet meer nodig om chemische gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken. Door het materiaal en het feit dat het om de pot zit, heeft deze maatregel geen invloed op watergift, voeding en klimaatregeling. Belangrijke zaken die, evenals het teeltproces, hetzelfde blijven voor kwekers.

Bijkomende voordelen van Potweb zijn dat er geen bark meer uit de potten valt. Zo blijven de vloeren en machines schoon en hoeven deze niet te worden schoongemaakt door personeel. Daarnaast groeien de wortels niet meer uit de potten. Een bekende uitdaging bij de kweek van orchideeën is dat de wortels van de ene pot naar de andere pot groeien. Hierdoor moeten wortels worden afgeknipt. Dit doet ten eerste af aan de kwaliteit van de plant, maar zorgt ook voor een grotere uitval vanwege zwakkere planten. Ook dit wordt voorkomen door Potweb. Daarnaast blijven tijdens het afleverproces de Deense karren en de vrachtwagens schoon vanwege het behoud van bark in de potten. Daarbij zijn nog niet alle voordelen benoemd, want ook de kans dat bij het onderdompelen de plant los komt uit de bark, is hiermee weggehaald. Ten eerste door de panty, maar additioneel ook door de betere wortelkwaliteit. Deze betere wortelkwaliteit zorgt op zijn beurt weer voor grotere en kwalitatief betere planten. Zo worden de kosten op den duur terugverdiend omdat het aandeel A2 en eentakkers wordt teruggebracht. 

In deze video kan je zien hoe de panty op automatische wijze om de pot wordt aangebracht. Een geweldig stuk innovatie vastgelegd op beeld!

Potten na de aanbreng van Potweb. 

Levoplant gaat voor een duurzamere toekomst

“Wij willen naar 100% groen,” geeft Erwin van Vliet enthousiast aan. De aankoop van zo’n machine is een investering die je maakt om weer een stap dichter bij dat doel te komen. Er zal gekeken worden naar afbreekbaar materiaal om de panty’s van te gaan maken. Zo kan er op dit gebied nog meer verduurzaamd worden. Daarbij kijkt Levoplant momenteel ook naar mogelijkheden om minder water te gebruiken in de tweede fase van de teelt. Hiermee zal er minder energie verbruikt worden voor bijvoorbeeld droogstoken en is er minder water dat ontsmet moet worden. Een ander aspect waar Levoplant al volop mee bezig is, is duurzaam potmateriaal. Zo zijn alle potten die zij gebruiken van gerecycled materiaal. De vooruitstrevendheid straalt er aan alle kanten vanaf. Zo behoudt Levoplant dan ook volkomen terecht zijn voortrekkersrol binnen de sector.

Erwin van Vliet tussen prachtige orchideeën op de geautomatiseerde bandentransport.

Tenslotte benadrukt Erwin van Vliet hoe belangrijk het is dat we dit als sector samen doen. Op dit moment zijn er zeven bedrijven die gebruikmaken van Potweb. Hoewel het onderzoek is uitgevoerd door Levoplant en de eerder genoemde bedrijven, hebben zij hier geen verdienmodel aan gekoppeld. “Elk bedrijf is vrij om een ‘potweb-machine’ aan te schaffen voor zijn of haar productie.”